Blauwtong

Update informatie: 7-5-2024

Bij iedereen liggen de problemen met blauwtong afgelopen najaar nog vers in het geheugen. In ons praktijkgebied zijn er nauwelijks bedrijven met schapen gespaard gebleven voor deze vreselijke ziekte, met daarbij helaas ook veel uitval van dieren. Met man en macht hebben we geprobeerd dieren zo goed mogelijk te behandelen, maar het is gebleken dat dé beste behandeling moeilijk te geven was. Een vaccin zou uitkomst kunnen bieden.

Zoals u heeft kunnen lezen in de berichtgeving vanuit de praktijk, worden naar verwachting de eerste vaccins komende week uitgeleverd en kunnen dieren gevaccineerd gaan worden. Velen van u hebben al gereageerd op de mailing en als praktijk willen we de planning zo efficiënt mogelijk maken om iedereen zo goed en snel mogelijk van dienst te zijn. De klanten die aangegeven hebben te willen vaccineren zullen door de praktijk benaderd worden, wanneer dit op de planning staat.

Om zo efficiënt en snel mogelijk alle dieren te vaccineren, kunt u ons als volgt helpen:

• Zorg dat alle dieren opgesloten zijn vóórdat de dierenarts komt;
• Zorg eventueel dat u laarzen en bedrijfskleding klaar heeft staan;
• Leg een stallijst met nummers klaar van de dieren die u graag wilt vaccineren;
• Wij voeren alleen de vaccinatie uit en geen extra werkzaamheden. Hiervoor maakt u een aparte afspraak door contact op te nemen met de praktijk;
• Het is fijn als er minimaal twee personen aanwezig zijn om bijv. dieren te kunnen vasthouden.

Heeft u zich nog niet opgegeven? Dan kunt u zich aanmelden via DEZE link.

Hieronder beantwoorden wij verschillende vragen die zijn binnengekomen in onze Q&A en kunt u aanvullende informatie vinden over blauwtong.

Q&A

Gaat de blauwtonginfectie al weer rond?
Er zijn verschillende berichten in de media geweest dat blauwtong alweer rond zou gaan. Als praktijk zijn wij hier alert op en houden dit in de gaten. Wij zullen het zo snel mogelijk met u delen op het moment dat dit het geval is. Tot op heden zijn alle verdenkingen niet bevestigd als een nieuwe infectie. Soms hebben we nog te maken met virusdeeltjes die lang in het lichaam van dieren blijven na een infectie in 2023.

De verwachting op basis van de eerdere infectie met blauwtongvirus type 8 in 2006 t/m 2008 en in landen om ons heen, laat zien dat problemen zich in de regel vanaf de zomer voordoen. Dit betekent ook dat we een aantal weken tot maanden de tijd hebben om de schapen te vaccineren voordat we verwachten dat blauwtong weer daadwerkelijk de kop op steekt.

Schapen, dieren op kinderboerderijen en dieren die behoren tot de zeldzame Nederlandse huisdierrassen krijgen voorrang bij de vaccinatie. Waarom is er gekozen voor deze volgorde?
Vanuit sectorpartijen is er een stroomschema gemaakt welke dieren voorrang krijgen met de vaccinatie, na overleg met deskundigen. Schapen zijn het meest gevoelig voor blauwtong, krijgen de meeste klachten en gaan ook het vaakst dood. Daarom is de moeilijke keuze gemaakt eerst te starten bij de schapen en dit wordt door alle sectorpartijen ondersteund, inclusief de melkveehouderij. Zie voor uitgebreide toelichting: 2024_04_26-Vaccinatiestrategie-tegen-Blauwtong-serotype3.pdf (knmvd.nl)

Waarom mogen lammeren pas vanaf 3 maanden gevaccineerd worden?
Dit is zo vermeld in de bijsluiter.

Mag het vaccin bij drachtige dieren gebruikt worden?
Ja, dit is zo vermeld in de bijsluiter.

Moeten dieren die vorig jaar besmet geweest zijn, alsnog gevaccineerd worden? Hebben deze dieren nog antistoffen die ze mogelijk ook via de biest hebben doorgegeven aan de lammeren?
De kans dat deze dieren antistoffen hebben is zeer groot en het is zeer waarschijnlijk dat deze antistoffen komend jaar de dieren in ieder geval gedeeltelijk zullen beschermen tegen ziekte. Echter heeft de ervaring uitgewezen dat een groot deel van schapen die blauwtong hebben gehad gestorven zijn. Er is slechts een klein gedeelte dit ook overleefd hebben. Lammeren geboren uit deze dieren hebben mogelijk afweerstoffen via de biest gekregen en zijn zo voor een beperkte periode beschermd.

Zijn mijn dieren volledig beschermd als ik vaccineer?
De nieuwe blauwtongvaccins zijn veilig. Verwacht wordt dat ze goede bescherming zullen bieden tegen sterfte. Echter, ze zullen niet volledige bescherming bieden tegen een nieuwe Blauwtonginfectie. Ondanks vaccinatie kan het zijn dat dieren toch symptomen van Blauwtong gaan ontwikkelen. Omdat we te maken hebben met een nieuwe variant van het Blauwtongvirus (type 3) is dit ook door experts heel lastig in te schatten. Wel mag verwacht worden dat de heftigheid van de symptomen minder zal zijn na vaccinatie.

Wat is blauwtong?
BTV is een virusziekte die vooral voorkomt bij schapen en runderen, maar ook andere herkauwers kunnen gevoelig zijn. Verschillende serotypes kunnen bij BTV worden onderscheiden. Besmettingen met BTV kunnen leiden tot wisselende ziekteverschijnselen, van symptoomloos tot zeer ernstig. De verschijnselen die kunnen worden gezien zijn:

• Koorts;
• Ontsteking van mond- (o.a. gehemelte en tong) en neusslijmvlies;
• Vochtophopingen over het gehele lichaam;
• Zweertjes aan de uier;
• Zwelling van de kroonranden, waardoor kreupelheid kan ontstaan.

Normaliter is de ziekte niet dodelijk en knappen de dieren zonder veel problemen op, maar door complicaties (zoals slecht eten) kan sterfte toch voorkomen.

Runderen vertonen weinig opvallende verschijnselen. De ergste gevallen laten koorts, speekselen en zwelling van de neusspiegel en lippen zien. Ook heeft het virus invloed op de vruchtbaarheid. Vroege embryonale sterfte, abortus en afwijkende vruchten werden maanden na de infectie veel gezien (Bron: veehouder & veearts, april 2019).

De ziekte verspreidt zich niet via direct contact, maar wordt verspreid door kleine mugjes (oftewel knutten). Knutten kunnen zich door zelf te vliegen, of met de wind, eenvoudig over grotere afstanden verplaatsen. Hoewel de knutten de belangrijkste overbrengers van blauwtong zijn, mogen ook andere bloedzuigende parasieten en besmette injectienaalden niet worden uitgesloten.

In Nederland is deze ziekte in 2006 voor het eerst vastgesteld. Schapenhouders zagen destijds veel zieke dieren en ook sterfte. Sinds 2012 waren we in Nederland officieel vrij van Blauwtong. In Europa komen meerdere haarden van Blauwtong voor, die met name door 8 serotypes worden veroorzaakt, te weten: BTV-1, -2, -3, -4, -6, -8, -9 en -16.

Behandeladvies per oktober 2023
In de praktijk wordt het behandeladvies als volgt bij schapen met een blauwtonginfectie:

• Dag 1: eenmalige injectie met Novem (dosering: 1 ml per 20 kg lichaamsgewicht) in de spieren aangevuld met eenmalige injectie Trovex (dosering: 1 ml per 50 kg lichaamsgewicht) in de spieren.
• Vanaf dag 2: driemaal daags 2 tabletten 500 mg paracetamol voor een schaap van 50 kg (verkrijgbaar via de praktijk). Voor het toedienen ervan zijn er pillenschieters beschikbaar die u ook bij ons kunt bestellen.
• Antibiotica in overleg met uw dierenarts bij bijkomende infecties van bijvoorbeeld longen of gewrichten.
• Als een dier erg benauwd blijft, kunnen we in overleg nogmaals eenmalig een injectie Trovex adviseren, maar veelvuldig gebruik van deze middelen wordt afgeraden.
• Indien geen verbetering of bij twijfel overleg met de praktijk.

Maatregelen
Blauwtong is meldingsplichtig, maar niet bestrijdingsplichtig. Het is dus verplicht verdenkingen van blauwtong te melden bij de NVWA (Landelijk meldpunt dierziekten via 045 – 5463188). Het vlot melden van een (verdacht) ziek dier en eventueel vaccineren, zullen verdere verspreiding helpen voorkomen.

Europese regelgeving schrijft enkele verplichte en optionele maatregelen voor bij het vaststellen van een besmetting. In het begin werden besmette bedrijven tijdelijk door de NVWA geblokkeerd in afwachting van de resultaten van het bet bron- en contactonderzoek. Al vrij snel zijn de blokkades opgeheven en is dit niet meer van toepassing in ons praktijkgebied. Wel blijft de NVWA de verspreiding van het BTV in beeld brengen door middel van screening.

Daarnaast wijzigen per direct de certificerings-eisen voor de handel in levende herkauwers en hun levende producten (sperma, eicellen en embryo’s). Omdat Nederland niet meer vrij is van BTV gelden aanvullende voorwaarden voor de handel naar andere EU-lidstaten, zoals quarantaine of extra testen.

Informatie
Heeft u zieke schapen en/of andere herkauwers of wilt u preventief de knutten bestrijden, neem dan contact op met de praktijk voor meer advies: 0348-442653.

Kijk voor meer informatie op de volgende websites:

• Gezondheidsdienst voor Dieren (GD): Informatie over Bluetongue (gddiergezondheid.nl)
• Pathologisch onderzoek op schapen met verschijnselen van blauwtong (GD)
• Rijksoverheid: Blauwtongvirus vastgesteld op enkele schapenbedrijven in Midden-Nederland | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl
• LTO: Blauwtong aangetroffen in midden Nederland – LTO
• WUR: Blauwtong – WUR