Listeriose: een risico voor mens en dier

‘Mijn schaap vertoont raar gedrag. Ze is aan het kwijlen, heeft een scheve kop, ligt af en toe te fietsen/trappelen op de grond’. Dit is een bekend verhaal dat past bij een infectie met listeria. Bij kleine herkauwers zijn de bekendste en belangrijkste verschijnselen van Listeriose hersenverschijnselen (encephalitis) en verwerpen (abortus).

Wat is listeriose en welke verschijnselen geeft listeriose?
Listeriose is een infectie met de bacterie Listeria monocytogenes. Problemen met listeria komen vrijwel alleen voor bij schapen en geiten die worden gevoerd met ingekuilde producten. Listeriose kan zowel hersenverschijnselen als abortus veroorzaken. Abortus treedt vooral op bij de jongere drachtige dieren. Het moederdier kan na de abortus aan de nageboorte blijven staan en baarmoederontsteking krijgen. De bacterie kan voor langere tijd via de uitvloeiing, melk, urine en mest worden uitgescheiden. Dit is dus goed om in de gaten te houden komend lammer seizoen.

Listeriose kan naast abortus ook leiden tot hersenverschijnselen. De hersenverschijnselen kunnen variëren van een scheve kop, kwijlen, een hangende lip, een hangend ooglid en/of een hangend oor tot verlamming, rondjes lopen of sterrenkijken. Geen fijn beeld dus. Vaak hebben deze dieren koorts, maar ook een normale temperatuur kan bij listeria aanwezig zijn.

Diagnostiek en preventie
De verwekker kan worden aangetoond door het opsturen van de vrucht en de nageboorte voor sectie. Het beeld en bacteriologisch onderzoek van de vrucht en de nageboorte kunnen de diagnose listeriose bevestigen.

Aangezien dieren een infectie met listeria oplopen via ingekuild voer, wordt geadviseerd om te stoppen met het voeren van ingekuilde producten. Is dit niet mogelijk, dan is het advies de drachtige dieren niet te voeren met beschimmelde of afwijkende kuildelen. Hierbij moet wel rekening worden gehouden met een incubatietijd van enkele weken, wat betekent dat ook na het stoppen van ingekuild voer nog enkele weken gevallen van abortus kunnen optreden.

Zoönose
Listeriose is een zoönose. Mensen kunnen de besmetting oplopen door het eten van besmet voedsel, zoals kaas van ongepasteuriseerde melk en vleesproducten. Listeria groeit namelijk goed onder koelkastomstandigheden.

Bij mensen met een goede afweer verloopt een infectie vaak zonder verschijnselen en soms wordt een mild ziektebeeld gezien. Dit zijn vaak griepachtige verschijnselen zoals koorts, spierpijn of maagdarmklachten zoals diarree en misselijkheid. Jonge kinderen, ouderen, zwangere vrouwen en mensen met een verminderde weerstand zijn gevoeliger voor een besmetting. Bij hen kan de infectie veel gevaarlijker zijn en zorgen voor ernstige ziekte waarbij bloedvergiftiging kan optreden. Deze groep kan zelfs aan de gevolgen van een besmetting sterven. Bij zwangere vrouwen kan een besmetting leiden tot infectie van het ongeboren kind, met alle mogelijk nadelige gevolgen daarvan. Overdracht van mens op mens komt gelukkig zelden voor.

Praktische zaken
Voor het inzenden van abortusmateriaal is het belangrijk om zoveel mogelijk vruchten én nageboortes in te sturen. Bewaar vrucht en nageboortes gekoeld (Niet invriezen!).

Neem contact op met de praktijk voor een passend advies: 0348-442653 of info@ulp.nu

Meer informatie kunt u vinden op de website van de GD: https://www.gddiergezondheid.nl/diergezondheid/management/abortus-aanpak